Η περιοχή του Σουλιού συγκαταλέγεται, ως γνωστόν, στους σημαντικότερους τόπους ιστορικής μνήμης της Ελλάδος. Μνήμης η οποία δεν περιορίζεται στη νεότερη Ελληνική ιστορία μόνο, αλλά επιστρέφει στον χρόνο, ώστε να βυθιστεί και σε αυτές ακόμη, τις μυθικές απαρχές της Ελληνικής αρχαιότητας. Σκαρφαλωμένη στην κορυφή απόκρημνων υψωμάτων, μερικές εκατοντάδες μέτρα επάνω από την κοίτη του ποταμού Αχέροντα, η περιοχή διαθέτει σημαντικά τοπιακά, χωρικά και ανθρωπογενή-κοινωνικά χαρακτηριστικά. Διαθέτει δηλαδή σημαντικότατα χαρακτηριστικά ενός σύμπλοκου ‘πολιτισμικού τοπίου’, που θα το χαρακτηρίζαμε παγκόσμια μοναδικό.
Η περιοχή αποτελεί «ιστορικό τόπο» και «πολιτισμικό τοπίο» καθώς διαθέτει οικισμούς που διατηρούν ευδιάκριτα ιστορικά ίχνη και ιστορικές οχυρώσεις. Το φυσικό τοπίο, αδρό λιτό, «δωρικό» είναι ιδιαίτερα επιβλητικό και υποβάλλει άμεσα στον γνώστη της ιστορίας την ισχυρή εντύπωση της άμεσης αλληλεξάρτησης ανάμεσα στο ιστορικό γίγνεσθαι και το φυσικό περιβάλλον.
Σε αυτόν τον μοναδικό φυσικό υποδοχέα, σε αυτό το μοναδικό φυσικό τοπίο, έρχεται να επικαθήσει ο Λόγος και ο Μύθος του Σουλίου, η άυλη αλλά ισχυρότατη ανάμνηση της θυσίας των κατοίκων του στην ιστορική αφετηρία του 19ου αιώνα και, στη συνέχεια, η ενεργή συμμετοχή τους στην Ελληνική Επανάσταση. Μύθος και Λόγος που ταυτίστηκε συμβολικά με την υψηλότερη έκφραση του ψυχικού μεγαλείου των ανθρώπων με ελεύθερο πνεύμα, έγινε σημείο αναφοράς για συγγραφείς και ποιητές και συσχετίστηκε με το συνολικότερο πολιτικό υπόβαθρο της νεότερης Ευρώπης και του δυτικού κόσμου.
Στον αντίποδα αυτής της απαστράπτουσας ιστορικής αίγλης βρίσκονται οι σημερινές κοινωνικές συνθήκες. Ο Δήμος Σουλίου, όπως και οι άλλοι ορεινοί δήμοι της Ηπείρου, φθίνει πληθυσμιακά και αναπτυξιακά. Υπάρχουν εντούτοις, οι δυνατότητες να αντιστραφεί αυτή η τάση, αρκεί να υπάρξει σωστός αναπτυξιακός προσανατολισμός βασισμένος στην ανάδειξη της ιδιαίτερης, κατά περίπτωση, φυσιογνωμίας του κάθε ορεινού τόπου. Φυσιογνωμίας που ειδικότερα στην περίπτωση του Σουλίου, οφείλει να διαφυλαχτεί και να αναδειχθεί ως σημαντικότατο παράδειγμα τόπου ιστορικής μνήμης.